İçinden Volga Akan KAZAN

Kazan, Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti. Tataristan’ın nüfusu 3,78 milyon ve yüzölçümü 67,800 kilometrekaredir. Nüfusun %53’ü Müslüman Türk Tatarlar, %39’u Ruslar, %3.4’ü Çuvaşlar ve %4,6’sı ise Başkortlar’dır.  9. yy’dan beri bu coğrafya’da yaşayan Tatar Türkleri, bölgede istikrar ve barışın güvencesi olmuşlar... Tolstoy ve Lenin gibi ünlü kişilerin yaşadığı kültür kenti Kazan, Sovyetler Birliği döneminde de en başarılı isimleri yetiştiren bereketli topraklardır.

 

Rusya coğrafyasının Sibirya’ya açılan kapısı olan Tataristan, petrol ve doğalgaz başta olmak üzere; ülkenin en önemli gelir kaynaklarının bulunduğu tahıl, sebze, meyve, orman, hayvancılık, otomotif ve ağır sanayinin de merkezidir...  31 Ağustos 1991’de Özerk Cumhuriyet olan Tataristan’ın Cumhurbaşkanı Mintimer Şaymiyev, Rusya Devlet Konseyi Prezidyumu’nun yedi üyesinden biridir. Türk-Tatar ilişkilerinde dostluğa önem veren Başkan Şaymiyev, Kazan başta olmak üzere, Tataristan’ın öteki kentlerinde son 10 yılda yapılan inşaatların %80’ini Türk yatırımcılara yaptırmış ve onlara memnuniyetini her defasında dile getirmektedir. Özellikle; Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Merkez Bankası, Opera, Bale, Hipodrom, Metro, Kul Şerif Camisi, Pramit Eğlence Merkezi, Basketbol Sahası, Akbars Bankası, Safar Oteli, Devlet Üniversitesi restorasyonu, Hükümet Binası, İçişleri Bakanlığı Binası, büyük super marketler ve toplu konut inşaatlarını kısa sürede bitiren Türk Yatırımcılar, Kazan’da el üstünde tutuluyor...  Kazan’da Kemalizm ve Leninizm yükselen değer...  Kazan Lenin Üniversitesi’nde ve Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinde 300’den fazla burslu öğrenci okuyor... Bu bölgede Türkiye vatandaşı toplam 9 bin Türk bulunuyor. Türkiye-Tataristan ilişkileri her geçen gün daha iyiye gidiyor... 

 

Kışın donan ve üzerinden tırlar geçen Volga nehri, öteki mevsimlerde ise toplu ulaşım ve petrol tankerlerine nakliye hizmeti veriyor. Dünyanın en uzun ve en geniş nehirlerinden biri olan Volga, aynı zamanda turizm potansiyeli olarak da ülke ekonomisine katkıda bulunmanın dingin ve mağrur akışı ile insanlığa binlerce yıldır dostluk elini uzatıyor... Volga’nın kıyısında bulunan tüm kent ve köylerde rengarenk evlerde ve bereketli topraklarda yaşayanlar, tüm farklılıklarına karşın; birlikte yaşama kültürünün örmeğini sergiliyor...  

 

Volga şehirlerinden biri olan Kazan, Müslümanlığın Rusya’daki merkezidir ve Tataristan Cumhuriyeti’nin başkentidir. Tatar Türk Devleti’nin temellerinin atıldığı ve İslam dininin kabul edildiği, XIV. yy.da kaybolan küçük bir yerleşim yeri olan Bulgar’ı ziyaret eden turist sayısı her yıl daha da fazla artmaktadır. Kazan’dan İdil Bulgar köyüne gitmek için deniz otobüsüne binmek ve 7 ile 42 km. genişliğinde, adeta bir denizi andırın Volga nehri kıyısında bulunan doğa harikası manzaranın büyüsüne kapılarak 2 buçuk saat yol almanın dayanılmaz hafifliğini yaşarsınız. Özellikle güz aylarında nehir kıyısındaki ağaçların ve bitki örtülerinin rengarenk yapraklarının sudaki aksı  görülmeye değer. İdil Bulgar köyündeki elma ve lahana bahçeleri arasında bulunan özgün Sibirya ahşap evlerinin renkli kapı ve pencere pervazları bir başka güzel.

 

İdil Bulgar Türk Devleti’nin eski başkenti olan Bulgar, Han’ın sarayı, türbesi, hamam, mescit, ak ev, kara ev, tekke içindeki müze, 13. yy.da yapılmış Camik Medresesi ve hemen yanında buluna 1847’de yapılmış olan Rus Kilisesini mutlaka görmelisiniz... 147 basamaklı minarenin merdivenlerinden yukarı çıkıp, fotoğraf çekmeyi unutmayınız... Organize edilen turlar buraya yalnız Müslümanları değil, Ortodoksları da çekmektedir. Kazan Kalesi, Eski Tatar Köyü, Raifski Bogoroditski Manastırı, Sviyanjsk ve Yelabug şehirleri ve yakınlardaki M.S. 1000 yılında Volga kıyılarında yaşayan toplulukların birine ait yerleşim merkezinin kalıntılarının bulunduğu harabeler önemli tarihi yerlerdir.

 

Kazan şehrinin en ilginç mimari yapısı, şehrin simgesi olan Süyüm Bike Kulesi’dir. XVII. yy.ın ikinci yarısında kurulmuş olduğu tahmin edilmektedir. Kulelerle ilgili pek çok efsane vardır. Bunlardan birinde, yeryüzünde eşine rastlanmamış bir güzellikte olan dul Süyüm Bike Hatun’u duyan Korkunç İvan’ın ona kendisiyle evlenerek Moskova Çariçesi olmasını teklif ettiği anlatılır. Süyüm Bike’nin bu teklifi reddetmesi üzerine Ruslar Kazan’a sefer düzenlemiştir. Bir katliam çıkmasını istemeyen Süyüm Bike, bir şartla Korkunç İvan’la evlenmeye razı olur: Düğün hediyesi olarak bir hafta içinde Kazan’da bulunan bütün minarelerden daha yüksek bir kule yapılmalıydı. Düğün gecesi verilen ziyafet esnasında gelin, Moskova’ya hareket etmeden önce son defa doğduğu şehre yukarıdan bakmak istedi. Son kata kadar çıktı ve… Küçük oğluyla beraber aşağı atladı. Bunu gören Korkunç İvan, Kazan’ı yaktı... 

 

2005’de 1000. kuruluş yılını büyük törenlerle kutlayan ve Volga üzerine yapılan Milenyum köprüsü ile taçlandırılan başkent Kazan, Türk yatırımcıların, teknik elemanların ve işçilerin özverili ve başarılı çalışmaları ile yeniden inşa edilen ve eski tarihi dokusu korunan Kazan, geleneksel ile çağdaş mimari dokunun birlikte yükseldiği bir cennet dünya kenti... Kazan’ı yeniden yaratan Türk yatırımcılardan Kristal Plus’un patronlarından Metin Yıldırım (14 yıldır Kazan’da iş yapıyor) başta olmak üzere, Odak ve AGM-Akol İnşaat çalışanlarının yanı sıra; Kazan’da bulunan Türk lokanta ve işyerleri de kaliteli ve çağdaş hizmet sunuyorlar...

 

“Türkler bizim öz kardeşimizdir...” diyen Tataristan Cumhurbaşkanı Mintimer Şaymiyer ve  “Kazan, içinden su akan İstanbul’un kardeşidir...” diyen Merkez Bankası Başkanı Yevgeni Bariseviç Bugaçov başta olmak üzere, Başbakan, Belediye Başkanı ve öteki tüm yetkililer, “Tatar, Rus, Türk işadamları Derneği” Başkanı Ahmet Altop ve ikinci Başkan Metin Yıldırım’ın öncülüğünde başlatılan “Türkiye Cumhuriyeti Kütüphanesi”nin bir an önce bitirilmesi için destekliyorlar. Bu konuda T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verdiği sözde durmayışından da şikayet ediyorlar... Tüm bu güzelliklerin resmi boyutta gelişmesine katkıda bulunan Türkiye Kazan Başkonsolosu Kemal Demirciler’in de iyi bir diplomasi trafiği yürüttüğüne tanık oldum...  “Çılgın Türkler” Kazan başta olmak üzere, tüm Rusya Federasyonu topraklarında övgüye değer işlere başarıyla imza atıyor... Ak Umut Öğrenci Yurdu hocalarının konukseverliği bir başka güzel... V.İ.U. Lenin, Hukuk Fakültesi öğrencisi iken ilk öğrenci boykotunu burada yapmış ve okuldan atılmıştı. Kazan-Lenin Üniversitesi Türkoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Jamil Zainullin, öğretim üyeleri ve öğrencilerinin Türkiye sevdası alkışa değer... Türklerin yoğun olarak gittikleri Cafe To Go, Antalya Restorant, Joker Restoran, Miraj Hotel gibi yerlerde Türk mutfağının en leziz yemeklerini Tatar böreği ile birlikte yiyebilirsiniz... İstanbul’dan Kazan’a THY ile tarifeli uçuşlar yapılıyor. 

 

İçinden Volga akan tarihi ve modern kent Kazan’ın gezilip görülecek yerlerinin başında, hiç kuşkusuz Volga kıyıları gelir... Bir de, Kazan Kremlin Tepesi... Bu tepe üzerinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı,  Kremlin Kalesi, Kul Şerif Camisi, 2. Dünya Savaşı’nda Büyük Vatan Cephesi’nde şehit düşen genç Tatar Şairi Musa Celil özgürlük Anıtı, Sevim Bike Camisi, Ortadoks Kilisesi, Bouğman Caddesi, Petersburg Caddesi, Tren İstasyonu, özgün mimarisi ve mavi çinili minareleri ve kubbeleriyle dikkati çeken Türk Camisi, Milenyum Köprüsü, temizlenirken özel işlem göreceğiniz Tatar Hamamı, Türk yükleniciler tarafından yapılan modern aliş veriç yerlerini ve Kazan Müzesini gezmeyi unutmayın... Kazan’da Volga nehrinden çıkarılan lasos, som, mersin, yayın, sazan, çurtan, karpy, karas balıklarının yanı sıra; güveçte tandır, öleş, üçpuçmak, Tatar böreği, çoban salatası ve Khanskaya votkası ile akşam yemeğinin tadını çıkarın... 

 

Benimle Dünyanın 66 halini görmek mi istiyorsunuz? Gezi haritanızda yeni yerleri işaretleyiniz. Başka kültürleri ve coğrafyaları keşfetmek için, 6 saat zaman farkı olan; Transsibirya Tren Hattı ile doğuya doğru-Sibirya’nın öteki ucuna doğru 10 bin km’lik serüven dolu 10 günlük bir yolculuğa çıkmak için iyi bir fırsat... 89 yaşındaki Nazım’ın sevgilisi ve doktoru Galina’yı, Glaşinkov ve Çaykovisky müzesini görmeden yola başlamayın... Sibirya 10 adım...  Altay, Hakas ve Tuva Şaman Türkleri sizi bekliyor... Volga’nın yanı sıra;  Obi ve Yenisey Irmakları ile Baykal Gölü çevresinde otağ kuran halklar ve kuşlarla konuşup, koklaşmaya var mısınız? Şifalı Kutsal Şaman Ana’nın ateşiyle başlayan içsel yolculuk için hazır mısınız? Öyleyse, Yoleri gezgin derviş’e eşlik etmenin tam zamanı...

 

İçinden Volga akan kent Kazan’da, limanını arayan son gemiye siz binin ve Rus-Türk kültürünün tarihi zengin mirasına tanıklık edin... Avrasya’nın geçmişi ve geleceği hakkında bilgi, görgü ve deneyim sahibi olmanın ayrıcalığını mutlaka yaşayın... Tataristan Kültür Bakanlığı bünyesinde çalışan Halklar Dostluğu Evi’nde görevli uzman kentçi Çulpan Khabibullina ve şair annesi Nozelya’nın Safranbolu’ya övgü dizen şiirindeki coşku ile imge yüklü söylemler, aslında Kazanlı Türk olmanın ayrıcalığını kanıtlıyor. Onlar UNESCO’nun birer gönüllü elçileri... Onlar, Kazan kentinin sevdalıları... 

 

UNESCO tarafından korumaya alınan Dünya Kent Mirası Kazan’ın turistik ve tarihi dokusu ile bir dünya cennetinde olduğunuzun farkına varın... Farkın farkına varın... Birbirinden güzel sevdalı Kazan kızlarıyla dans edip şarkı söylemeden ölmeyin... Nasrettin Hoca’nın doğuran kazanının içinden akan nehir, nice masallara ve destanlara tanıklık etmiş Kazan şehrinin kardeşidir... Bir başka coğrafyayı ve kültürü keşfetmek üzere yollardayız yine... Uçuk, aykırı ve delice... Kazan kaynıyor... Şaman dansı çılgınlığında ve Volga dinginliğinde... Dostlukla...