Turizm sektöründe yaşanılan hukuksal sorunları tespit etmek, mevcut sorunlara çözüm önerileri geliştirmek ve olası sorunları ön görerek gerekli önlemleri almak amacıyla turizm sektöründe yer alan tüm paydaşların bir araya geldiği çalıştay iki gün sürdü.
Oldukça yoğun bir ilgi ve katılımın gerçekleştiği çalıştayda sektöre ilişkin hukuksal sorunlar toplam yedi başlık altında eş zamanlı olarak 7 salonda uzun saatler boyunca tartışıldı. Kalkınma Bakanlığı uzmanlığı moderatörlüğünde Kart tekniği ve Fikir tepsisi yöntemleri kullanılarak yürütülen oturumlar sonucunda tespit edilen sorunlar ve geliştirilen öneriler çalıştayın 2. günü gerçekleştirilen ortak oturum ile tüm katılımcılara sunuldu.
Çalıştay sonucunda gün ışığına çıkan bazı ana başlıklar ise şöyle;
Seyahat acentelerinin hukuksal sorunları masasında çalıştay süresince ilk aşamada 26 adet farklı sorun dile getirildi. İkinci aşamada ise bu sorunlar; yeni mevzuat ihtiyacı olan alanlar, seyahat acenteciliğine yönelik standartlar ve kalite yeterliliği, birden fazla bakanlığın görev alanına giren hizmetlere ilişkin uyuşmazlıklar, 1618 sayılı yasada güncelleme ve düzenleme olmak üzere 4 ana başlık altında ele alındı. Oturumlar sonrasında acente-müşteri ilişkilerinde, sağlık turizmine katılanlara yönelik verilecek hizmetlerde ve e-ticaret işlemleri sırasında ortaya çıkan sorunlara yönelik olarak yeni mevzuatın çıkarılması gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır. Seyahat acentelerinin karşılaşmakta olduğu hukuksal problemleri gidermek üzere geliştirilen diğer bazı öneriler ise; mevcut ve yeni hizmetlerin belli bir standarda bağlanması ve kalitelerinin arttırılmasına yönelik olarak mevzuatta değişikler yapılması, bakanlık uygulamalarında görülen çatışmaların giderilmesi için ortak çalışmalar yapılması, 1618 sayılı seyahat acenteciliği kanununun yeniden elden geçirilmesi olarak sıralanabilir.
Deniz turizmi yatırım ve uygulamalarında ortaya çıkan en temel hukuksal sorunlar; çok fazla mevzuatın olması ve yetki karmaşası, mali sorunlar, kruvaziyer turizmi yatırım ve uygulamalarında karşılaşılan sorunlar ve tanıtım ve can güvenliği konularına ilişkin hukuksal sorunlar başlıkları altında tartışıldı. Çalıştay sonucunda birbiriyle çelişen mevzuatların tek bir mevzuat altında birleştirilmesi, kurumların yetki dağılımlarının yeniden gözden geçirilmesi, kiralama ve sigortalama ücretlerinin düzenlenmesi, yeterli sayı ve kapasitede limanların yapımı için hukuksal destek ve düzenlemelerin yapılmasına ek olarak deniz araçlarıyla ilgili standartların oluşturulması gerekliliği ön plana çıktı.
Çevrenin hukuksal sorunları masasında; turizm, çevre ve doğa koruma alanlarında yetki karmaşası, turizmden kaynaklanan çevre sorunlarının önlenmesi konusunda yeterli tedbirlerin alınmaması, turizm yörelerinde yapılan yatırımlarda eko sistemlerin yeterince korunamaması, turistik yörelerdeki plansız kentleşme ve yapılaşma nedeni ile çevre sorunlarının oluşumu konuları tartışıldı. Ayrıca turizm teşvik yasasında (2634 ve 4957 sayılı kanunlar) sürdürülebilir turizm kavramı ve çevre ve turizm ilişkisi yeterince vurgulanmamış olması, alternatif turizm (kırsal turizm, macera turizmi, eko turizm vs.) konusunda mevzuat ve teşviklerin yetersizliği sorunları ele alındı.Turizm yatırımcı ve işletmecilerinin hukuksal sorunları masasında ortaya çıkan en önemli hukuksal sorun haksız rekabet ortamı oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan belge almamış işletmelerin denetim eksikliği dolayısıyla piyasada rekabetin haksız bir şekilde artması tartışılırken, sadece kayıtlı tesislere değil tüm tesislerin denetiminin yapılması yolu ile bu sorunun çözülebileceği üzerinde duruldu. Bununla birlikte yetki karmaşası, 2634 sayılı kanuna ve diğer mevzuatlara ilişkin sorunlar da turizm yatırımcılarını hukuksal anlamda zorlayan problemler olarak tespit edildi.
Tüketici haklarına ilişkin hukuksal sorunlarda mevzuat eksikliği, şikâyetlerin zamanında çözülememesi, turizmde müşterinin yanıltılmasına yol açan reklamasyon, yasal mevzuatın hızlı bir şekilde güncelliğini kaybetmesi gibi hukuksal problemler ön plana çıktı. Ayrıca Türkiye’de tüketici şikâyet istatistikleri içerisinde turistik ürün ve hizmetlerden kaynaklı şikâyetlerin üst sıralarda yer aldığı bildirilirken söz konusu sorunları gidermeye yönelik mevzuat düzenlemelerine ek olarak turist yardım masası kurulması önerisi dikkat çekti.
İnsan kaynaklarına ilişkin hukuksal sorunların tartışıldığı masada esnek çalışma modellerinin kapsamı ve iş görenlerin sigorta sorunlarından kaynaklanan çalışma koşullarına bağlı hukuksal sorunlar ön plana çıktı. Eğitim sorunları, istihdam sorunları ve yönetsel sorunlar ise insan kaynaklarıyla ilgili karşılaşılan diğer sorunlar arasında yer aldı. İstihdam alanında yasal çalışma süreleri ve yabancı uyruklu bireylerin çalışma izinleri üzerinde durulurken, yönetsel alanda ise meslek standartları ve net meslek tanımlarının olmasına yönelik çözüm önerileri geliştirildi.
Türkiye turizminin hukuksal sorunları çalıştayında özellikle son yıllarda sıklıkla tartışılan turist rehberliği mesleğine ilişkin hukuksal sorunlar arasında; eğitim sorunu, ücretler ve mali düzenlemelere ilişkin sorunlar ile mevzuat ve özlük haklarına ilişkin hukuksal sorunlar dikkati çekti.
Sunulan sorun ve çözüm önerileri büyük beğeni toplarken kapanış oturumunda konuşma yapan Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Nihat GÜL Türkiye turizmine yol haritası olacak çalıştayın devamlılığını dilediğini belirterek katılım gösteren tüm paydaşlara teşekkürlerini iletti. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, tüm katılımcı, paydaş ve sponsorlara teşekkürlerini ileten çalıştay koordinatörü Doç. Dr. Muharrem TUNA’nın yaptığı kapanış konuşmasının ardından düzenleme kurulu üyelerine, moderatör ve raportörlere plaketleri takdim edildi. Raportörler tarafından yazılı olarak koordinatörlere teslim edilecek olan çalıştay sonuçları tekrar kontrol edilmek üzere tüm paydaşlara gönderilecek ve sonrasında bakanlığa sunulacaktır. Paydaş temsilcilerinin Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Ömer ÇELİK’e konuyla ilgili brifing vermesinin ardından sonuçlar basılı halde kamuoyunun bilgisine sunulacaktır.