TURİZMİN SESİ
“Çevre benim için önemli değil, bütçemi düşünürüm” diyenler de araştırmayı okuduktan sonra çevrecilerle aynı şeyi yapacak gibi görünüyor.Ayrıca internet otomobili statü sembolü olmaktan çıkarmış. Gençler için artık araba ilham verici değil sadece bir araç.Gençler arabalarıyla bu trafikte bir yerden bir yere giderek değil internete girerek sosyalleşmeyi tercih ediyor. Y Kuşağı için araba artık cazip değil! İstanbul’da toplu ulaşım araçlarını kullananların sayısı son beş yılda iki kat arttı. Özellikle yeni metro hatlarının açılması, Marmaray ve Metrobüs gibi projelerle birlikte İstanbul halkı özel araçlarından ziyade toplu ulaşımı tercih ediyor.
İETT’nin yaptığı son araştırma, hızla artan bu tercihin nedenlerini bilimsel verilerle ortaya çıkardı. Toplu ulaşımı tercih etmede birinci neden; zaman tasarrufu ve maliyetin düşük olması. İETT’nin yaptığı hesaplamalara göre, birçok güzergâhta toplu ulaşım maliyeti özel araçla kıyaslanamayacak kadar düşük.Mesela Anadolu Yakası’ndaki Kartal’dan yola çıkan bir kişi, toplu taşıma araçlarıyla 9,20 liraya Avrupa Yakası’ndaki Atatürk Havalimanı’na gidip gelebiliyor. Aynı mesafeyi araçla kat eden bir başka kişi ise 63,67 lira harcıyor. Toplu taşıma araçları yerine özel araçla seyahat etmenin maliyet farkı 54,47 lira, zaman farkı ise 110 dakika olarak saptandı.Seçilmiş bazı güzergâhlarda zamandan tasarruf etmek isteyenler için toplu ulaşım ve özel araçla ulaşım arasındaki maliyet ve zaman farkı şöyle:
TOPLU ULAŞIM 6-7 KAT DAHA UCUZ
Maliyet (TL) Zaman (dk) Maliyet Zaman
Güzergâh (*) Toplu Özel Toplu Özel Farkı Farkı (dk)
Kartal-Atatürk Hlm. 9,20 63,67 160 270 54,47 110
Yenibosna-Sarıyer 11,90 54,67 110 160 42,77 50
Pendik-Edirnekapı 9,30 60,67 210 240 51,37 30
Eminönü-S.Gökçen 12,20 65,67 200 220 53,47 20
S.Beyli-Cevizlibağ 14,10 68,47 220 240 54,37 20
Beşiktaş-Şirinevler 9,30 57,67 90 120 48,37 30
(*) Maliyet karşılaştırması gidiş-dönüş güzergâhlarını kapsamaktadır.
Toplu:Toplu ulaşım araçlarıyla
YOĞUN SAATLERDE 6 KAT DAHA HIZLI
Bu tabloya göre, toplu ulaşım özel araçla ulaşıma göre 6-7 kat daha ucuz. Toplu taşıma araçları, özel araca göre ortalama yüzde 40 oranında zamandan tasarruf ettiriyor. Gideceğiniz yere daha erken varabiliyorsunuz. Trafiğin yoğun olduğu saatlerde ise toplu ulaşım 6 kat daha hızlı seyahat imkanı sunuyor. “Benim için zaman önemli değil daha da ucuza seyahat etmek istiyorum” diyenler için ise daha az aktarma yaparak ve expres hatlar kullanılmadan maliyet daha da azalıyor. Mesela Yenibosna- Sarıyer arasında gidiş-dönüş 11,9 TL ödemek yerine 9,5 TL; Eminönü- Sabiha Gökçen Havaalanı arasında ise 12,20 TL yerine 9,5 lira ödemek mümkün. Sonuç olarak fazla aktarmalı toplu ulaşım hatları bile özel araçla ulaşımdan her halükarda daha ucuza mal oluyor.
Ayrıca Mavi Kart (aylık İstanbulkart) kullanımında bu ücret daha da düşüyor. 170 lira olan tam Mavi Kart’ta tek biniş 94 kuruşa, 77 lira olan indirimli İstanbulkart’larda 38 kuruşa denk geliyor. Mavi Kartlı yolcunun Yenibosna’dan Sarıyer’e gidiş ve dönüşü 5,64 TL iken aylık İstanbulkart dolumu yapan bir öğrencinin gidiş-dönüş yolculuğu 2,28 TL’ye denk geliyor.
ÖZEL ARAÇLA 175, METRO İLE 9 METRE YER KAPLIYOR
İstanbul’da her gün 465 yeni aracın trafiğe çıktığını da hesaba katarsak, toplu taşıma göre özel araçla seyahat etmenin zaman/maliyet farkı daha da büyüyecek.Şehirleşmenin her geçen yıl arttığı Türkiye’de nüfus artışının yanı sıra nüfus yoğunluğu da şehir merkezlerinde toplanıyor. Farklı ulaşım modlarında 3,5 metrelik şerit üzerinde saatte taşınan kişi sayısı özel araçla 2 bin kişiyken, otobüs ile 20 bin, metro ile 80 bin kişiye ulaşıyor. Ayrıca trafikte 50 bin kişi özel aracıyla 175 metre yer kaplarken, otobüsle 35, metro ile 9 metre yer kaplıyor. 1 litre akaryakıt ile bir yolcuyu taşıma mesafesi ise özel araçla 19 kilometre, otobüsle 39 kilometre, metro ile 48 kilometre olarak hesaplandı. Ayrıca toplu taşımada eko sürüş tekniği eğitimleri ile yıllık 1,13 milyar lira yakıt tasarrufu sağlanabiliyor.
7 KAT DAHA AZ KARBON SALINIMI
Kalabalıklaşan şehirlerin bir diğer sorunu da hava kirliliği. Fakat toplu ulaşımın yaygın olarak kullanıldığı şehirlerde bu oran diğerlerine göre oldukça düşük. İETT’nin araştırmasının çevreyle ilgili boyutunda ise inanılmaz rakamlar ortaya çıktı.
İETT’nin verilerine göre, toplu taşıtlarla ulaşım özel araçlarla ulaşıma göre 7-7.5 kat daha az karbon salınımı gerçekleşmesini sağlıyor.
İstanbul’da aynı güzergâhlardaki karbon salınım oranları şöyle;
Otobüsle Özel Araçla Fark
Güzergâhlar ( gr CO2-e) ( gr CO2-e) ( gr CO2-e)
Kartal-Atatürk Hvlm. 1.405 10.252 8.847
Yenibosna-Sarıyer 1.313 9.579 8.266
Pendik-Edirnekapı 1.715 12.530 10.815
Eminönü- S. Gökçen 611 4.459 3.848
S.Beyli-Cevizlibağ 1.800 13.140 11.340
Beşiktaş-Şirinevler 682 4.972 4.290
ILICALI: TEK YOLCULU ÖZEL ARAÇ YOLUN YÜZDE 85’İNİ KAPLIYOR
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Bahçeşehir Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, toplu taşımanın bir kentin ve ülkenin ekonomik, enerji ve çevresel sorunlarının çözülmesinde çok önemli olup hayat kalitesinin yükselmesine yardımcı olduğunu söyledi.Nüfus artışıyla birlikte, insanların toplu taşıma kullanma eğiliminin arttığını belirten Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, “Hızlı ve güvenilir bir toplu taşıma sistemi sayesinde, trafik tıkanıklığı içinde boğuşan özel araç sürücüleri, toplu ulaşım araçlarının hızlı ve düzenli işleyişlerini gördükçe bu sistemlere kayacaklardır” dedi.Tek yolculu özel araç oranı yüzde 10 olmasına karşın yapılan sayımlarda yollardaki toplam araçlardaki payı yüzde 80-85’lere ulaşabildiğini vurgulayan Prof. Dr. Ilıcalı, toplu ulaşımın karayolundaki payı yüzde 15 civarı iken yolculuktaki payının en az yüzde 70 seviyesinde olduğunu söyledi.
ÇARPICI RAKAMLAR...
İstanbul trafiğinin en önemli nedeninin özel araç sayısının fazlalığı olduğuna dikkati çeken Prof. Dr.Ilıcalı, şu önemli tespitlerde bulundu:“Dünyadaki sayılı örneklerden birini teşkil eden İstanbul’daki metrobüs (BRT) uygulaması ile günde 500 araçla 1 milyon yolcu taşınırken, buna mukabil 50 bin servis aracıyla taşınan yolcu sayısı 2 milyon 200 bindir. Özel otomobillerle ise İstanbul genelinde günde 1,5 milyon yolcu taşınmaktadır.”
ARABA BATI’DA STATÜ SEMBOLÜ DEĞİL BİR YÜK
Michigan Üniversitesi’nden Dr. Michael Sivak’ın 2012’deki araştırmasına göre, 1983 ve 2010 yılı karşılaştırmasında; 1983 yılında 18 yaşındakilerin yüzde 80’i ehliyet sahibi iken bu sayı 2010 yılında yüzde 60’a düştü. Bir araba Japonya’da 1990’lı yıllarda ortalama 12 bin kilometre yol yaparken 2010’da 9 bin kilometrenin altına düştü. Londra’da araç sahipliği 1990’dan bu yana düşüşte.
Gençlerin marka algısında otomobil markaları üst sıralardaki yerini kaybediyor. Bunun yerine teknoloji markaları ön planda. Y Kuşağı, araç sahipliğini “cool” bulmuyor. Araç sahipliğinin 1983 yılında yaklaşık yüzde 33’ü 30 yaşın altındayken bu oran artık yüzde 22. Almanya’da araç sahibi olmayan hane halkının oranı yüzde 20’den yüzde 28’e çıktı. Gençler için artık araba ilham verici değil sadece bir araç. Gençler bir yerden bir yere giderek değil internetle sosyalleşmeyi tercih ediyor. Arabayı statü sembolü değil bir yük olarak görüyor.