TURİZMİN SESİ
Sümela Manastırı'nda 16 yıl süren restorasyon çalışmalarında projeye uyulmadığı ve aralarında iki kütüphane ile öğrenci odalarının yer aldığı yapılara fazladan birer kat çıkıldığı saptandı. Skandalı ortaya çıkaran Bilim Kurulu kaçak katların hemen yıkılmasına karar verdi. Eski projenin de sahibi olan Yüksek Mimar Nüvit Bayar, yeni bir proje hazırlayarak Kültür ve Turizm Bakanlığı'na gönderdi. Yaklaşık 1,5 milyon TL'ye mal olan restorasyonun yüzde 73'ünde silbaştan yapılacak. Sümela Manastırı'ndaki restorasyon 1991'de başladı ve 2007'de bitti. Bu süre içindee tam altı firma değişti, yaklaşık 1,5 milyon lira harcandı.
TÜRSAB Yönetim Kurulu Başkanı Başaran Ulusoy, bu restorasyonla tarihi dokunun kaybedildiğini öne sürerek durumu Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'a duyurdu. Bakan Günay da bir bilim kurulu oluşturarak Sümela Manastırı'nı incelettirdi.
"DOKUYU BOZDULAR"
Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ayşe Sağsöz, Atatürk Üniversitesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hamza Gündoğdu, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Fuat Gök, Kültür ve Turizm Bakanlığı Rölöve ve Anıtlar Genel Müdürü Ahmet İmamoğlu ile İstanbul Restorasyon Laboratuarı Müdürü Güven Gökçe, hazırladıkları raporda şu görüşlere yer verdi:
RESTORE DEĞİL İNŞAAT
"Manastırın zeminini beton yaptılar, çimleri ortadan kaldırarak orijinalliğini bozdular. Bölge taşı yerine Bayburt'tan ve Ankara'dan beyaz taş getirdiler. Doku bozuldu. Duvarları çimentoyla ördüler. Çatı saçaklarını geniş tutarak aslını yok ettiler. Çeşmenin üst örtüsündeki yuvarlak kemeri sivrileştirdiler. Kapı kolları orijinali yansıtmıyor. Merdivenlerin sol tarafına duvar bentleri ördüler. Misafirhane ve öğrenci odalarının dış cephesini orijinal yapıya aykırı şekilde sıvadılar. Sümela'da restorasyon değil inşaat yapıldı."
16 YILDIR DENETİM YOK
Raporda "Ahşap çatılı, ahşap korkuluklu ve kırma çatılı konutlar aslına uygun yapılmamıştır, yıkılmalıdır," ifadesi de yer aldı. Buna göre Sümela Manastırı'nda öğrenci odalarıyla birlikte, iki ayrı kütüphanede proje dışına çıkılarak fazladan birer kat atılmıştı. Bilim Kurulu Başkanı Sağsöz "Eski ve yeniyi karşılaştırdık. Orijinal fotoğraflarda bu kat yükseklikleri yoktu. Yeni fotoğraflarda fazladan katlar var," dedi. Bu arada, restorasyonun kontrolörlüğünü yürüten Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Ankara Rölöve Müdürlüğü'nün çalışmaları aynen onayladığı belirtildi.
"BAKMADAN YAPMIŞLAR"
Kültür ve Turizm Bakanlığı, iki restorasyon kontrolörü hakkında soruşturma başlattı. Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun da çalışmaları 16 yılda bir kez dahi denetlemediği öğrenildi. Sümela Manastırı'nın restorasyon projesini hazırlayan Yüksek Mimar Nüvit Bayar, bilim kurulunun ortaya koyduğu bütün tespitlerin doğru olduğunu söyledi. Bayar "Projeye bakmadan kafalarına göre yapmışlar. O katlar yıkılacak ve aslına uygun hale getirilecek. Yeni projeyi bu şekilde hazırladım," dedi. Sümela Manastırı'ndaki restorasyonun yüzde 73'ünün yenileceği, yeni proje ihalesinin iki ay sonra gerçekleştirileceği bildirildi.