ULUSAL ZEYTİN KONGRESİ SONA ERDİ

TURİZMİN SESİ

Kongre sonuç bildirgesi ile ilgili açıklamayı Doç. Dr. Mustafa Bolca yaptı. Bolca yaptığı açıklamada “Ege Üniversitesi, Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Akhisar Belediyesi, Akhisar Ticaret Borsası'nın ortaklaşa katkılarıyla hazırlanan ve 22-25 Şubat 2011 tarihleri arasında Akhisar Belediyesi Meclis Salonunda düzenlenen Ulusal Zeytin Kongresinin bilimsel sunumları bugün itibariyle sona ermiştir.

Bölgenin en eski yerleşim merkezlerinden biri konumunda olan büyük bir kültür, toprak ve tarım zenginliğine sahip olan Akhisar ilçesi, ülkemiz için büyük önem taşıyan ve ülke tarımında lokomotif görevi gören pamuk, tütün, üzüm ve zeytin ürünlerine sahiptir. Tarihi neredeyse insanlık tarihi ile beraber olan kutsal ağaç zeytin, Akhisar ilçemizle özdeşleşmiştir.

Akhisar ilçesi bilinçli üretici ve yüksek kalite standardı ile zeytincilikte ulusal liderlik yolunda hızlı adımlarla yürümekte ve tarihteki yerini almaktadır. Bu bağlamda bilimsel çalışmalara verdiği önem ve destekler ile her zaman bilimin yanında olduğunu gösteren ve hiçbir fedakarlıktan kaçınmayan Akhisar Belediye Başkanı Sayın Salih Hızlı ve ekibi ile Akhisar Ticaret Borsasına, bilim, üniversitemiz ve tüm zeytin dostları adına teşekkürü bir borç biliyoruz.

Bugüne kadar büyük bir zeytin üretim merkezi olan Manisa ili ve ilçeleri içerisinde Akhisar'da bir ilk olarak düzenlenen Ulusal Zeytin Kongresi akademik çalışmalarla, sanayi ve üreticiyi buluşturması, zeytin ve zeytin ürünleri sorunlarının ve çözüm yollarının dile getirilmesi bakımından bir ilk olması ile de büyük öneme sahiptir. Bugün ulusal olarak düzenlenen bu kongrenin ileriki yıllarda bilim ve üreticinin her zaman yanında olan Akhisar belediyesi tarafından uluslararası olarak dünyaya açılacağının da inancındayız.

Düzenlenen bu kongre ve sonucunda zeytin ve ürünleri ile ilgili ortaya çıkan görüş ve öneriler, bilim sanayici ve üretici birliği, zeytin konusunda yatırım yapmak isteyen müteşebbislere yol gösterici olması ve zeytinimizin uluslararası arenaya çıkması açısından önemlidir. İnsanlığa tanrının bir lütfu olan zeytin ve zeytin ürünlerinin insan sağlığı açısından önemi bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Düzenlenen bu kongre ve ileride düzenlenecek kongrelerle insanların zeytin ve ürünleriyle ilgili bilgi ve ilgisi arttırılarak içerdiği kimyasal kompozisyonu nedeniyle adeta bir ilaç ve şifa kaynağı olan zeytin ve zeytinyağı tüketimi artırılacaktır.

Kongrede Akhisar zeytinciliğinin Türkiye'deki yeri, zeytin ağaç varlığının coğrafi envanterinin çıkarılması ve kayıt altına alınması, zeytin ve zeytinyağında coğrafi işaretleme, zeytin ve zeytinyağının rekoltesinin belirlenmesinde kullanılan yöntemler, zeytin hastalıkları, zeytin ıslahı ve genetiği, pazarlama ve pazar payı sorunları, zeytinyağının insan beslenmesindeki önemi zeytinde mekanizasyon ve zeytin işleme teknikleri konularında üç gün boyunca toplam 39 sözlü sunu ile 10 poster sunumu yapılmıştır. Kongre akademik, sivil toplum örgütleri, araştırıcı kurumlar, üreticiler ve kamu kuruluşlarını bir araya getirip güzel bir tartışma ortamının oluşmasını sağlamıştır.

Kongrenin ikinci gününde düzenlenen panelde ise zeytin ve zeytinciliğe ait öneri ve sorunlarla ilgili konular değerli katılımcılar tarafından tartışılmış, kongre katılımcıları ve araştırıcılar tarafından zeytin ve zeytinyağının günümüzdeki konumu ve geleceği ile ilgili aşağıdaki başlıklar şeklinde özetlenen öneri ve saptamalara ulaşılmıştır.
-Ülkemiz zeytinciliğinin en büyük eksikliklerinden birinin de yüksek öğrenim kurumlarında yeterli derecede zeytin yetiştirme ve zeytin ürünleri işleme ile yeterli sayıda bölüm ve öğretim elemanı ile uygulama alanlarının bulunmamasıdır. Bu bağlamda, bölüm veya meslek yüksek okulu bazında zeytincilikle ilgili bölümlerin ve yetişmiş öğretim elemanı sayısının arttırılması ve arge çalışmalarına daha yüksek desteklerin sağlanması gereklidir.

-Zeytin ağaç envanterinin ülke genelinde biran önce çıkarılması ve ortaya çıkacak zeytin ağaç sayısı ile uzun soluklu dünya ölçeği göz önüne alınarak zeytin ve ürünleriyle ilgili ihracat politikalarının oluşturulmasının bir zorunluluk olduğu ortaya çıkmıştır.

-Ülkemizde ıslah çalışmalarına gerekli öneminin verilmesi, zeytin gen kaynaklarımızın korunarak ıslah edilmesi, bölgemizin çeşitlerinin verim ve yağ kalitelerinin arttırılması bu amaçla devletin bu konuda daha fazla yaptırım gücü olan uygulamalarada bulunması gereklidir.

-Zeytinde verim ve kalitenin arttırılması için toplu seleksiyonlar yanında çeşit bazında da klonal seleksiyonlara önem verilmesinin gerekliliği ortaya konulmuştur.

-Büyük zeytin üreticisi bölgelerde küçük bazda üretim yapan üreticiyi korumak, zeytinyağında verim ve kaliteyi arttırmak için belediyeler borsalar veya özel kuruluşların bu ürünleri belli bir marka, kalite ve etiket garantisi altında tüketiciye sunmasının zeytin ve ürünlerinin satışındaki kalite sorunlarını ortadan kaldırabileceği kanısına varılmıştır.

-Sofralık zeytin ve zeytinyağı sektöründe lisanslı depoculuğa biran önce geçilmesinin büyük yarar sağlayacağı, aksi takdirde merdiven altı üretim sonucunda elde edilen sağlıksız ve kalitesiz üretimin önüne geçmek mümkün olmayacaktır.

-Üreticilerin gübrelemeyi yaprak ve toprak analiz sonuçlarına göre yapmaları hem maliyet hem de verim ve kalite açısından büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla tarım il ve ilçe müdürlükleri ile üreticilerin bilgi akışının artırılmasının mutlak gerekliliği ortaya çıkmıştır.

-Sofralık zeytin ve zeytinyağı üretiminde hastalık ve zararlılarla mücadelede teknik talimatlara uygun olarak davranılması özellikle ihracattaki sorunları ortadan kaldıracaktır. Bu bağlamda ilaçlama konusunda çiftçiyi bilgilendirmede tarım il ve ilçelerine büyük görev düşmektedir.

-Özellikle büyük üretim potansiyeline sahip bölgelerde zeytinyağının kalite parametrelerinin ortaya çıkarılması akredite analiz laboratuarlarının kurulması ve bunun hizmet ağının tüm üreticilere yaygınlaştırılması sağlanmalıdır.

-Zeytin budama atıklarının organik tarımdan ve dip sürgünlerinden elde edilen ekstraktların deri sanayinde çok yaygın olarak kullanılan ve kanserojen etkiye sahip olan kimyasal işlenti maddelerinin yerine geçebilecek doğal bir materyal olduğu, bu konuyla ilgili çalışma ve uygulamalarının arttırılması gerekmektedir. Bu amaçla deri sanayicileri ile tarımsal üretimle ilgili resmi kurumların iletişime geçirilmelerinin sağlanması gereklidir.

- Zeytin fidanı üreticiliğinde sertifikasyona gereken önem verilmelidir. Uygun toprak özellikleri ve iklim koşullarına uygun çeşitlerin seçilmesine dikkat edilmelidir. Bu bağlamda çeşit politikası önemlidir ve damızlıkların kurulmasına da yön verecektir. Piyasa talebi yanında, destekleme politikaları da çeşit seçiminde etki olabilmektedir. Bu açıdan, sofralık çeşitlerinde desteklenmesi için Akhisar bölgesi özellikle çalışmalıdır. Destekleme bölgelere uygun çeşitler için farklılaştırılmalı, aşılı üretim için destekleme farklılığı yaratılmalı, üretim ve dikim sezonu başında açıklanmalıdır. Daha çok çiftçinin yararlandırılması sağlanmalıdır. Bu amaçla siparişli fidan üretimi iyi bir model olabilir. İki yıl öncesinden bölgesel ihtiyaçlar belirlenebilir hatta fidanlar damızlık parseli olan belli merkezlerde üretilebilir, büyütülmek üzere bölge fidan işletmelerine dağıtılabilir.

- Akhisar gibi, zeytinciliğin geliştiği bölgelerde fidancılığında gelişmesi için devletin ve zeytinle ilgili borsa gibi kuruluşların desteği sağlanmalıdır.

- Uygun dikim sistemleri ve yetiştirme tekniklerinin uygulanmasının havza bazında çeşit yetiştirme modellerinin oluşturularak ilgili resmi kurumlarca bunların uygulanabilirliği sağlanmalıdır.

- Uluslararası bazda rekabet gücünü arttırmak için zeytin ve ürünleri ile ilgili kooperatif, birlik ve farklı ortaklıkların sağlanması ile ekonomik olarak güçlü yapılanmalar oluşturulmalıdır.

- Uluslararası ticarette rekabet edebilmek için modern zeytinyağı ve salamura işleme tesislerinin sayılarının destek ve hibe yoluyla arttırılmasının sağlanması gereklidir.

- Büyük alanlarda (500 da ve üzeri) üretim yapmak isteyen müteşebbislere arazi teminatı ve kredilerde devletin teşvik vermesi ekonomik katma değer yaratan tarımsal alanların artmasına ve korunmasına olanak sağlayacaktır.

- Ülkemiz zeytin genotiplerinin parmak izlerinin çıkarılması ve DNA barkodlaması işlemlerinin üretim ve ihracatta büyük bir öneme sahiptir. Şuan başlamış olan bu alandaki çalışmaların arttırılması mutlak gereklidir.

-Zeytinyağı üretimi sırasında ortaya çıkan zeytin karasuyunun bir problem olmaktan çıkarılabileceği, karasuyun içerdiği besin maddelerinden dolayı, bunun uygun işleme teknikleri ile oluşturulacak karasu kekinin bitkisel üretimde ve özellikle organik tarımda kullanılabilmesi mümkündür. Bu bağlamda zeytinyağı fabrikaları ile sulu prinayı işleyebilecek işletmelere yeterli teknik ve mali destek sağlanmalıdır. Bu amaçla organik tarımın esasları ve uygulamasına ilişkin yönetmeliklerde gerekli düzenlemelerin yapılmalıdır.

-Özellikle Zeytincilik Araştırma Enstitüsü gibi lokomotif kurumların yaptığı sık dikim bodur tip zeytinlikler ile soğuğa dayanıklı çeşitlerin ortaya çıkarılması çalışmaları zeytin dikili alanlarının artmasını sağlayacaktır.

-Ülkemizdeki tarımsal açıdan en önemli ve tehlikeli sorunlardan biri olan yanlış arazi kullanımınının önüne geçilmelidir. Günümüzde özellikle zeytine uygun olan bir çok arazi, kentsel yerleşim, sanayi v.b. tarım dışı amaçlarla kullanılmaktadır. Bu yanlış ve izlencesiz arazi kullanımının mutlak suretle önüne geçilmelidir.

-Kanun gücü ile korunmakta olan zeytin dikili alanların tarım dışına çıkarılması önlenmeli ekonomik ömrünü tamamlamış zeytinliklerin yok edilerek başka amaçlarla kullanılmasının önüne geçilmesi, bu alanlarda ağaç gençleştirme çalışmalarına önem verilerek bu alanların zeytin dikili alan varlığımız şeklinde kalarak sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.

Akhisar Zeytin Çiftçiliği konusunda ideale yakın bir gelişmişliğe ulaşmıştır. Bunun yanında şehir yöneticilerinin özverili çalışmalarıyla düzenlenen organizasyonlarla ülke çapında tanınır ve saygınlık duyulan statüye ulaşılmıştır. Bundan sonraki dönemde hedef büyütmek ve dünya çapında zeytin şehri olmak üzerine yoğunlaşılması gereklidir.

Zeytinin daldan toplanıncaya kadar gösterebildiğimiz mahareti ne yazık ki tüketiciye kadar ulaştırılacak süreçte arzu edilen şekilde gerçekleştirilememektedir. Bu sürecin gelişebilmesi birlikte hareket edebilme organizasyonları kurmak ile kolaylaşacaktır. Böylece daha kaliteli ürünlerle yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda söz sahibi olmak mümkün olacaktır.

Çeşitli sofralık zeytin tiplerimizi gıda güvenliği ve bilimsel çalışmalar ışığında yeniden reçetelendirip hem yerel hemde dünya normlarına uygun şekilde dünya çapında pazarlanabilir ve aranır ürünler hazırlanmalıdır.

Bu kongre ile başlayan üniversite, kamu, yerel yönetim ve sanayi işbirliğinin ileride daha farklı uluslararası platformlardada devam etmesi dileğiyle” dedi.

Kongre Kapanış Konuşmasını Akhisar Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Md Nadir Güven yaptı.

Değerli katılımcılar, değerli konuklar, çok değerli zeytin dostları; bugün burada sizlerle birlikte olup, zeytin üzerine söyleşmek bizler için tarifi zor bir mutluluk. Burada olmakla bizleri gururlandırdınız. Birkaç yıl öncesine kadar hayalini bile kurmakta zorlandığımız böyle bir kongrenin bir parçası olabilmek bizim için gurur kaynağı. Değerli zeytin dostları, bu kongrenin düzenleyicilerinden biri olmaya karar verdiğimizde, birbirinden daha az önemli olmayan iki amacımız vardı. Amaçlarımızdan biri, kongrenin niteliğinden hareketle sektördeki kurum ve kuruluşlar arasında birlik ve bütünlüğe katkıda bulunabilmekti. Umarız bunun için bir adım atılabilmesine araç olabilmişizdir.

İkinci amacımıza gelince; dünkü panelde dikkatinizi çekmiştir, Sayın Mustafa Gökalp
Akhisar'ın tarihinin her döneminde yetiştirdiği tarım ürünlerin kalitesiyle anıldığından söz etmişti. Gerçekten de Akhisar bu kaliteye ulaşmayı her seferinde başardı. Ancak sevgili Mustafa Alhat'ın söylediği gibi de bunu sürdüremedi. Biz zeytin konusunda bu duruma düşmek istemiyor ve sürdürülebilirliği sağlamak istiyoruz. Bunun için de Bilgiye ihtiyacımız var. Bilgi içinse Bilime. Zeytin konusunda tonlarca rekolte ile merkez olmak yetmez. Bilgi konusunda da stratejik merkezlerden biri olmayı becerebilmemiz gerek. Umarız bugünden başlayarak sizlerle birlikte bunu başarabiliriz.

Sevgili zeytin dostları, izninizle, Belediye Başkanımız Sayın Salih Hızlı'nın Kongre Kitabının sunumu için yazdığı kısa yazıyı okuyarak konuşmamı bitirmek istiyorum;

ZEYTİNE YOLCULUĞUMUZ VAR
Toprağı işledik, tarih yazdık. Tarihin her döneminde topraktan gelen bir sevdayla ve emekle anıldı adımız. Toprağı işledik adımız tütün oldu, toprağı işledik bağ olduk, toprağı işledik pamuk olduk.

Bugün zeytine sevdalandık. İstedik ki bu sevdamızı bilgi ile paylaşalım, bilgi ile çoğaltalım, bilgi ile geliştirelim. Yola çıktık. Yola çıkar çıkmaz , zeytine sevdalı dostlarımız bilgileriyle, birikimleriyle hemen yanımızda yerlerini aldılar. Şimdi onların sayesinde Ulusal Zeytin Kongresini burada Akhisar'da düzenliyor ve zeytine olan sevdamızı bilgi ile harmanlıyoruz.

Bu yolculukta hiçbir fedakarlıktan kaçınmadan bütün emeğini ortaya koyan, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü öğretim üyesi sayın Prof. Dr. Yusuf Kurucu ve ekibi başta olmak üzere, İzmir Zeytincilik Araştırma Enstitüsü müdürü sayın Dr. Seyfi Özışık ve ekibine, Akhisar Ticaret Borsasına, Belediyemiz çalışanlarına, tüm katılımcı ve emeği geçenlere teşekkür ederken, bu paylaşımımızı hep birlikte uluslar arası boyuta taşımayı temenni ediyorum” dedi. Kongrenin son gününde Akhisar'a özgü zeytin ve zeytinyağlarından oluşan yaklaşık 20 çeşit sabah kahvaltısı Hisar Restaurant'da yapıldı. Kahvaltının ardından katılımcı heyet zeytin arazileri ve zeytin işleme fabrikaları gezi turu düzenlendi.