TURİZMİN BAROMETRESİ "UÇAK BİLETİ"

TURİZMİN SESİ

---

Uçak bileti satışlarında ilginç gelişmeler yaşanıyor! İç hatlarda satılan bilet sayısı artarken fiyatlar düştü; dış hatlarda ise pazar yüzde 22 daralarak 2008 rakamlarının altına indi. IATA ve havayolu şirketlerinin verileri baz alınarak yapılan bir araştırmaya göre 459 seyahat acentesinin faaliyet gösterdiği bu alanda 10 firma pazarın yüzde 33'üne sahip bulunuyor. İç hat bilet fiyatlarında yaşanan yüzde 8'lik düşüşün havayolu şirketlerine göre dağılımı incelendiğinde ise ilk sırada yüzde 22 ile SunExpress geliyor. Onu yüzde 16'lık düşüşle Pegasus izliyor.

Turizmdeki hareketliliğin ölçülmesinde ölçü olarak kullanılan uçak bilet satışları iç ve dış hatlarda farklı bir seyir izliyor. Ekin Grubu Araştırma Birimi'nin Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA – International Air Transport Association) ve havayolu şirketlerinin verilerini baz alarak yaptığı bir araştırma, Türkiye'den yurtdışına uçak bileti satışlarının yüzde 22 oranında düştüğünü, iç pazardaki bilet satışlarının ise sayı olarak arttığını ama bilet fiyatlarının gerilediğini gösteriyor. Bir başka deyişle söz konusu rakamların ışığında, 2009 yılındaki yurtdışı uçak bileti satışlarının 2008'in de gerisine düştüğü anlaşılıyor. Araştırmaya göre 2008 yılında Türkiye genelinde 847.760.763 Avro değerinde bilet satışı yapılmışken bu rakam 2009'da yüzde 22.49 oranında bir düşüşle 657.111.274 Avro'ya geriledi.

İç hatlarda satışlar arttı, fiyatlar düştü!
Buna karşılık iç harlarda ise firmaların birbirleriyle rekabeti sonucu satılan bilet sayısı artarken fiyatlar düştü. Türkiye'de faaliyet gösteren havayolu şirketlerinin iç hatlardaki uçak bilet fiyatları 2008'de ortalama 153.37 TL iken 2009'da bu rakam 140.89 TL'ye düştü.

En büyük düşüş SunExpress'te
İç hatlarda uçak bileti fiyatlarındaki düşüşün havayolu şirketlerine göre dağılımında en büyük düşüşü yüzde 22 ile SunExpress yaşadı. İç hatlarda bilet fiyat düşüşlerinin havayolu şirketlerine göre dağılımında ikinci sırada ise yüzde 16'lık bir düşüşle Pegasus yer aldı. Rekabet ettiği diğer havayolu şirketleri karşısında geri kalmak istemeyen Türk Hava Yolları'nın iç hat bilet fiyatlarının düşmesi de araştırmadan elde edilen bir diğer ilginç veri. THY, yüzde 4.6 ile iç hat uçak bileti fiyatı en az düşen havayolu şirketi olurken iç hatlarda 2008 yılında ortalama 163 TL olan biletler 2009'da 155 TL'den satışa sunuldu. İç hat uçak bilet fiyatı en az düşen havayolu şirketleri listesinin 2. sırasında ise yüzde 5.7'lik düşüşle Atlas Jet yer aldı.

Pazarın yüzde 33'ü 10 firmada
Ekin Grubu Araştırma Birimi'nin araştırmasına göre dış hatlarda uçak bilet satışları ise 2009'da 2008'e göre Avro bazında yüzde 22 düşerken bu alanda faaliyet gösteren 450 seyahat acentesinden ilk 10'unun pazarın yüzde 33'üne sahip olduğu belirlendi.

Trek krize rağmen pazarın lideri
Uçak bileti satışlarının acente bazında dağılımı incelendiğinde ise uzun süreden beri pazarın lideri konusunda olan Trek'in kriz ortamında da liderliğini koruduğu dikkat çekti. Uçak bileti pazarının yüzde 10,7'sini elinde bulunduran Trek Turizm'in Türkiye'nin çeşitli il ve ilçelerinde 71 şubesi bulunuyor.

Acentelerin yarısı zor durumda
En çok uçak bileti satan seyahat acenteleri listesinde Sabancı Grubu'nun acentesi olarak bilinen Vista da yüzde 6,4'lük pazar payı ile 2. sırada yer alıyor. Uçak bileti pazarında faaliyet gösteren 450'i aşkın firmanın yarısından daha az bölümü olan 200 acente toplam satışların yüzde 91'ine sahip iken 259 acentenin pazar payı yüzde 9 civarında kalıyor. 259 acentenin yıllık toplam satışları ortalama 205 bin Avro, acente başına da aylık 17 bin Avro düzeyinde. Bu rakamlar da uçak bileti satan seyahat acentelerinin yarısından fazlasının ayakta kalamayacak durumda olduğunu gösteriyor.

Havayolu şirketlerinin iç hatlarda uçak bileti fiyatları
İç hatlarda bir uçak biletinin
ortalama fiyatı (TL)

Havayolu şirketi 2007 2008 2009 Değişim (2008–2009)
Pegasus 114.70 126.80 105.70 % - 16.64
Atlas 113.94 130.32 122.87 % - 5.72
Onur Air 117.68 127.50 116.94 % - 8.26
THY 149.75 163.51 155.89 % - 4.66
Sun Express 121.10 124.36 96.69 % - 22.25
Ağırlıklı ortalama 138.89 153.37 140.89 % - 8.14


En çok uçak bileti satan ilk 10 acente ve pazar payları
Acente Pazar payı (%)
Trek 10,71
Vista 6,42
Setur 4,65
Viking 3,17
Babil 1,77
Entaş 1,57
PeTour 1,39
Yöre 1,37
Za-Na 1,36
Hey 1,29

Uçak bileti pazarının dağılımı
Sıralama Pazar payı (%)
İlk 10 acentenin pazar payı 33
İlk 50 acentenin pazar payı 60
İlk 100 acentenin pazar payı 76
İlk 150 acentenin pazar payı 86
İlk 200 acentenin pazar payı 91