KUZEY KIBRIS AYNI BÜTÇEYLE DEVAM

TURİZMİN SESİ

---

KKTC'ye gelen turist sayısında geçen yıla göre yüzde 15-20 artış bekleniyor. KITOB uyarıyor: Yeni yatırım istemiyoruz!... Kıbrıs Türk Turizm ve Seyahat Acenteleri Birliği (KITSAB), Turizm Gazetecileri ve Yazarları (TUYED) üyelerine yönelik, 5-7 Haziran tarihleri arasında bir bilgilendirme gezisi düzenledi. KKTC'li turizmcilerle biraraya gelen gazeteciler, ada turizmi hakkında genel bilgiler alırken, yeni yatırımlar ve 2009 hedefleri ile ilgili de sektörün önde gelen isimleri ile sohbet etme fırsatı buldu.

Konaklama kesimi KKTC'deki yeni turizm yatırımlarının doyum noktasına geldiğini, bundan sonra yapılacak yeni yatırımların bindikleri dalı kesmek anlamına gelceğini ifade ederken, acenteler yüzde 30'larda kalan doluluğu yükseltmek amacıyla yeni pazarlara ulaşmak için yaptıkları çalışmaları aktardı. KKTC'nin 2009 tanıtım bütçesi geçen yılki gibi 5 milyon dolar, ancak bu yıl bu bütçenin harcama kalemlerinde olumlu gelişmeler de var. KKTC'ye gelen turist sayısında geçen yıla göre yüzde 15-20 artış bekleniyor. KITOB Başkanı Mehmet Dolmacı ve KITSAB Başkanı Özbek Dedekorkut'un gazetecilerle sohbetinden öne çıkan başlıklar şöyle:

KITOB: KKTC pahalı bir turizm modeli
Kuzey Kıbrıs'ın turizmde farklı bir ürün ve marka olduğunu savunan Kıbrıs Türk Otelciler Birliği (KITOB) Başkanı Mehmet Dolmacı, şartlar ne olursa olsun adadaki turizmin Yunanistan, Türkiye veya Mısır gibi birçok ana karaya göre daha pahalı bir turizm modeli olduğunu iddia etti. Dolmacı, "Son yıllarda kitle turizmi modeli dönemi kapanmaktadır. Kimse artık tatile gideyim de iki hafta kumda yatayım demiyor.

İngiltere'den Güney Afrika'ya orada eğitim vermek üzere tatile giden birçok insan var mesela. Turistler gittikleri destinasyonlarda artık mutlaka oranın kültürünü tatmak istiyor. İşte bunun için Kuzey Kıbrıs butik bir otel gibi çalışıp butik bir ülke olmalı. Bunun için turistin buraya gelirken uçağa bindiği ilk andan itibaren indiği havalimanından bindiği otobüse, otele, restorana, markete kadar her noktadaki kaliteyi arttırmalıyız. Biz bu hedefte yürüyoruz. Bu hedefte yürümeyen, kitle turizmine yönelen Güney Kıbrıs, hızla betonlaşarak elindeki son şansı kaybetti" dedi.

Antalya ile rekabet edemeyiz
Kuzey Kıbrıs'ın bozulmamış doğası, zengin tarih ve kültürü, sevecen-sıcakkanlı turizme hizmet edebilecek insan gücü, denizi-kumu-güneşi, coğrafi konumu ve ulaşım avantajı nedeniyle butik bir ülke olma yolunda yürüdüğünü kaydeden Dolmacı, şöyle konuştu: "Antalya gibi kitle turizmine yönelip, hiç kazanamayacağımız bir yarışa girmeyi düşünmüyoruz. Otel merkezli bu yarışta Antalya bizi kuşkusuz yenecektir. Yurtdışından gelen turist otel bazında Antalya ile Kuzey Kıbrıs'ı kıyaslayacaksa neden iki saat daha fazla uçup buraya gelsin ki? Fakat biz diğer avantajlarımızı doğru bir şekilde ortaya çıkarırsak o zaman turist iki saat daha fazla uçar."

Yeni yatağa ihtiyaç yok
Otel sayıları ile ilgilenmediklerini kaydeden Mehmet Dolmacı, önümüzdeki yılarda hayata geçecek tesislerin 4 ve 5 yıldızlı olduğunu söyledi. Büyük oteller yerine daha küçük yatak sayılarına sahip, standartları çok yüksek butik oteller yapılmasının Kuzey Kıbrıs için daha uygun olduğunu vurgulayan Dolmacı, "Yatak sayısının arttırılmasındaki ana hedef TUI gibi dev tur operatörlerini buraya çekme. Bana göre bu yanlış bir hedef. O yüzden biz KITOB olarak artık bu ülkede yeni otel yapmanın teşvik edilmemesi gerektiğini söylüyoruz. Her ülkenin taşıma kapasitesi vardır, Kuzey Kıbrıs'ın taşıma kapasitesi dolmuştur. Çünkü kaynaklarımız kıttır, su, enerji, insan gücü kaynaklarımız kıttır. KKTC'nin sahip olması gereken yatak sayısı 50 bini geçmemelidir. Yani şu anda devam eden projelerle 55 bin yatak hayata geçince doyum noktasına ulaşacağız. Bu sayının üzerine çıkarsak kendi bindiğimiz dalı keseriz." diye konuştu.

KKTC'nin devlet olarak bir turizm master planı hazırlaması gerektiğini savunan KITOB Başkanı Dolmacı, yeni yatak inşaatlarının teşvik edilmemesini bunun yerine yeni golf sahaları, eğlence merkezleri, hayvanat bahçeleri gibi turizmin yan ürünlerinin teşvik edilmesi gerektiğini kaydetti.

Güzelyurt kurtuldu
Bafra bölgesi dışında Turizm Bölgesi ilan edilen Güzelyurt'ta bu karardan vazgeçildiğini hatırlatan Dolmacı, istenen doluluk kapasitesi yakalanmadan yeni bölgeleri turizm bölgesi olmaya teşvik etmenin yanlış olduğunu vurguladı. Dolmacı, KITOB'un Güzelyurt'un turizm bölgesi olma kararının iptal edilmesini sevinçle karşıladıklarını sözlerine ekledi.
Adanın doluluk ortalamasının yüzde 30'larda kaldığını açıklayan Dolmacı, kumarhanelerin turizmde büyük avantaj olduğunu belirtti.

Kumarhanelerin yanlış stratejiler nedeniyle bugün turizmde günah keçisine dönüştürüldüğünü savunan Dolmacı, "Turizmde diğer yan ürünleri geliştiremediğimiz için Kuzey Kıbrıs'ta kumarhaneler tek ürün gibi algılandı. Oysa ki kumarhaneler KKTC turizminde sadece bir renk ve şanstır. Doğu Akdeniz'de kumarhaneleri olan tek ülke biziz bu açıdan çok şanslıyız. 'Kumarhaneler kötüdür', 'Sadece kumarhaneler var' gibi mantıkla gidersek yanlış yaparız." dedi.

Yüzde 15-20 artış bekleniyor
KKTC'ye geçen yıl 400 bin turist geldiğini açıklayan Dolmacı, bu yılın sonuna kadar toplamda yüzde 15-20 artış beklediklerini; Türkiye'den gelen turist sayısında düşüş, İngiltere'den ise yükseliş tahmin ettiklerini sözlerine ekledi. Dolmacı, Türkiye'den kumarhane için gelen turist profilinin Avrupa'dan gelenlere göre daha çok para harcadığını söyledi.

KITSAB: En az 850 bin turist gelmesi lazım
Kıbrıs Türk Turizm ve Seyahat Acenteleri Birliği (KITSAB) Başkanı Özbek Dedekorkut da, ortalama doluluk oranlarının yüzde 20-30 olduğunu hatırlatarak, turizmden istenilen düzeyde gelir elde edebilmek için yılda en az 850 bin turist ağırlamaları gerektiğini kaydetti. KKTC'de elektrik, su gibi maliyetlerin çok yüksek olduğunu belirten Dedekorkut, Antalya'daki otelcilerin bu tip maliyetlerinin toplam maliyetler içindeki payının en fazla yüzde 3 olduğunu, KKTC'de ise bu oranın yüzde 12'ye kadar çıktığını ifade etti. Bunun yanı sıra işçilik maliyetlerinin çok yüksek olduğunu anlatan Dedekorkut, "Mesela Antalya'da 1 kg. dometesi 1 liraya alıyorlarsa biz burada 3-3,5 liraya alıyoruz.

Böyle olunca kâr etmemiz mümkün değildir. Bu yıl doluluk oranımız artsa da kazandığımız para artamayacaktır. Bu maliyetler nedeniyle bizim herşey dahil sistem uygulamamız sözkonusu bile, zaten bunu yapmak da istemiyoruz" dedi.

Ortalama geceleme 3,5'a düştü
KKTC'de geçen yıl turizm gelirinin 380 milyon dolar olduğunu bildiren Dedekorkut, ortalama gecelemenin de 4 sene önce 6,5 olduğunu şu anda 3,5'a düştüğünü söyledi.

Tanıtım bütçesi 5 milyon dolar
Kuzey Kıbrıs'ın 2009 için tanıtım bütçesinin geçen yılki gibi 5 milyon dolar olduğunu kaydeden Dedekorkut, şöyle konuştu: "Geçen sene 5 milyon dolarlık tanıtım bütçesinden maaş alan 140 personel vardı, yaklaşık 2 milyon dolar bu maaşlara harcanıyordu. Geçen hafta hükümet bir karar alarak bu 140 kişinin maaşını bu bütçeden çıkardı. Bu çok sevindirici bir gelişmedir bizim için. Çünkü bu 2 milyon dolar da turizmde tanıtım için kullanılacaktır." dedi.

6 bin İtalyan gelecek
Ulaşımın ucuzlaması için bu yıl çeşitli teşvik sistemlerinin geliştirildiğini anlatan Dedekorkut, bunun da yeni ülke pazarlarına yaradığını ifade etti. KITSAB Başkanı Dedekorkut, "İtalya'dan yaklaşık 6 bin turist gelecek. İnglitere'den yeterince artış yok, ancak Pegasus'un uçuşları sayesinde yine de artış yakalanabilir. Türkiye'de de Bursa, Kayseri gibi yeni uçuş noktaları açıldı, bunlar bizim için çok iyi gelişmeler. Bizim hedefimiz Türkiye'den en azından 13-14 uçuş noktasına ulaşmak" dedi.

İsrail için çalışıyoruz
İsrail pazarının coğrafi konumu ve yüksek gelir bırakmaları nedeniyle KKTC turizmi için önemli olduğunu sözlerine ekleyen Dedekorkut, bunun için havayollarına yeni projeler sunduklarını açıkladı. "Atlasjet'e Hatay üzerinden Tel Aviv uçuşları önerdik. Tel Aviv-Hatay-Ercan uçuşlarının başlatılmasını istedik" diye konuştu. Dedekorkut, Almanya için de çalışmalarının da sürdüğünü kaydetti. Pegasus'un Almanya-Ercan uçtuğunu hatırlatan Dedekorkut, bu uçuşlarda istenilen doluluğa ulaşılamadığını bildirdi.

KKTC turizminin kısa tarihi
KKTC, 1974 yılında 2 bin 900 yatakla turizme başladı. 1975 yılında KTHY kuruldu ve İstanbul, Ankara'dan seferler başladı. 80'li yıllarda bu uçaklar İngiltere'ye de uçuş gerçekleştirdi. Ambargolar nedeniyle KKTC'ye Türkiye dışında direkt uçmak günümüzde hala mümkün değil. Kuzey Kıbrıslı turizmciler uluslararası platformlarda bu konudaki hak arama ve girişimlerini sürdürüyorlar.

KKTC'de 1980'lerin sonuna doğru çıkarılan Turizm Teşvik Yasası ile yatak sayısı 8 binlere çıktı. 2003 yılında ortaya atılan Annan Planı ile siyasi çözüm umudu doğunca yatırımcıların kabaran iştahıyla yatak sayısı 15 bin 500'e çıktı. Şu günlerde 11 bin yatağın inşaatı da devam ediyor. Halen süren tüm projeler hayata geçince önümüzdeki 5 yıla kadar KKTC'de 55 bin yatak olacak. KITOB Başkanı Dolmacı'nın tahminine göre gelecek 3 yıl içinde 30 bin yatağa ulaşılacak. Çünkü şu anda Girne'de inşa edilen Kantara Palace'ın tek başına bile yatak sayısı bin 500.