İkinci çeyrekte frene mi basılacak ?

TURİZMİN SESİ

Türkiye’de işverenler, yılın ikinci çeyreğinde istihdamda hız kesiyor. Bu görünüm tüm bölge ve sektörlerde pozitif niteliğini sürdürüyor olsa da 2011 birinci çeyreğinden bu yana yapılan  anketlerin içinde en düşük oranı gösteriyor.ManpowerGroup (NYSE:MAN), 2016 yılının ikinci çeyreğinde istihdam pazarı faaliyetlerine ilişkin tahminlerde bulunmak üzere 42 ülke ve bölgede 58.000, Türkiye’de ise 1.000 işverenle görüşmeler gerçekleştirdi. Araştırma sonuçlarına göre, bir sonraki çeyrekteki işe alım hızında bir değişme olmayacağı öngörülüyor. İşverenlerin yüzde 22’si işe alımda artış, yüzde 6’sı düşüş bekliyor; yüzde 64’ü ise bir değişme öngörmüyor. Veriler mevsimsel değişimlere uyarlandığında yüzde +12’de duran Görünüm, araştırmanın başlatıldığı 2011 birinci çeyreğinden bu yana en düşük orana işaret ediyor.

Türkiye’deki  tüm sektör ve bölgelerden olumlu tahminler bildirilmesine karşın, hem geçen yılın aynı çeyreğine hem de geçen yıla göre 11 sektörün sekizinde işe alım planlarında düşüş görülüyor. Yeni Görünüm üzerine yorumda bulunan Manpower Türkiye Genel Müdürü Reha Hatipoğlu, ikinci çeyrekteki hız kesme eğilimi konusunda şunları söylüyor: “İşe alım açısından bakıldığında yeni yılın ilk çeyreğinin yavaş ilerlediği söylenebilir; işverenler bekle-gör yaklaşımını benimsemiş durumdalar. Küresel pazarlardaki faaliyetlerin kısıtlanması, Türkiye’de olduğu gibi gelişen pazarlarda da olumsuz etkide bulunuyor. Bu nedenle, sayıları giderek artan bir grup işveren, kurumlarına yeni bordrolar eklemeden önce Türkiye’deki ve dünyadaki ekonomik gelişmeleri izlemeyi tercih ediyorlar. Bir başka deyişle bekle-gör yaklaşımını benimseyen işverenin, ikinci çeyrekte de aynı yaklaşımı sürdürmesi söz konusu.”

İşe alım planları beş bölgenin tümünde zayıflarken, en çarpıcı düşüş yüzde 12 ile Ege bölgesinde görülüyor; işverenlerin yüzde 8 düşüş beklediği Marmara Bölgesi de onu takip ediyor. En yüksek işe alım beklentileri ise Net İstihdam Görünümünün yüzde +15 olduğu İç Anadolu Bölgesinde görülüyor.

İşverenlerin yüzde +24 Net İstihdam Görünümü ifade ettiği Elektrik, Gaz ve Su Hizmetleri sektöründe, ücret bordrolarında artış olduğu bildiriliyor. Eczacılık sektöründeki işverenler yüzde +21’lik Görünüm ile sağlıklı bir işe alım faaliyeti öngörüyorlar. Üretim sektöründe de yüzde +17 ile ümit dolu bir Görünüm olduğu göze çarpıyor. Hatipoğlu şöyle devam ediyor: “Asgari ücretlere yapılan son zam, işgücü pazarında büyük bir etkiye yol açtı ve başta perakende ve turizm sektörleri olmak üzere tüm sektörlerde planlanmış olan 2016 bütçelerine beklenmedik bir tesirde bulundu. Şu anda pek çok sektördeki işverenler, ihtiyaçlarını daha az sayıda çalışan ile karşılama yolları bulmaya çalışıyor. Bunun çözümü olarak yapısal değişikliklere gidilmesi gerektiğini düşünüyoruz. İşgücü maliyetlerinin yükünün bir bölümünü işverenin üzerinden alacak yeni yapılanmalar, bunların ilki olabilir. Geçici iş ilişkisi ile esnek-dönemsel pazarın oluşturulması da ihtiyaç duyulan ikinci önemli yapısal değişiklik olarak göze çarpıyor. Uluslararası pek çok yatırımcının önü, bu düzenlemelerle açılabilecek. Böylece işveren daha az sayıda personelle ihtiyaçlarını karşılamak yerine yeni ve dönemsel personel istihdamına yönelebilecek.”

Sektör Görünümündeki en düşük oranın yüzde +1 ile Madencilik sektöründe olduğu görülüyor. Geçen yılın aynı çeyreğine göre işe alım planlarında 11 sektörün sekizinde düşüş görülüyor. Toptan ve Perakende Ticaret sektöründe yüzde 11 gibi ciddi bir düşme ifade ediliyor.  Gerek İnşaat sektöründe gerekse Ulaşım, Depo ve İletişim sektöründeki Görünümde ise yüzde 9 puan azalma göze çarpıyor.

2015’in ikinci çeyreği ile karşılaştırıldığında Görünüm, 11 sektörünün sekizinde düşüş gösteriyor. Ulaştırma, Depo ve İletişim sektöründeki işverenler yüzde 13’lük düşüşle en çarpışı azalmayı bekliyorlar.Bir sonraki çeyrekte, kurumsal ölçekteki dört kategorinin tümünde bordroların artacağı öngörülüyor. % +18’lik Net İstihdam Görünümü ile büyük kurumların işverenleri en yüksek işe alım tahminleri bildiriyor.

Nisan-Haziran döneminde 42 ülke ve bölgenin 39’unda işe alaım gerçekleşmesi bekleniyorİkinci çeyrek araştırması, Nisan-Haziran dönemini kapsayan zaman diliminde 42 ülkenin 39’unda işe alım beklendiğini göstermektedir. Ancak, işgücü pazarında küçülmeye dair çok az bir gösterge olmasına karşın, çoğu bölge ve ülkede işe alım planlarının mutevazı bir düzeyde kalması bekleniyor.

Almanya, Fransa ve İtalya gibi önemli işgücü pazarları  da, mevcut ekonomik belirsizlikler altında çeşitli güçlükler yaşıyorlar. Çin’in yavaşlaması ve emtia piyasalarında süregiden karmaşayla karşı karşıya olan işverenler, tüm dünyada, sadece gerektiğinde personel artırıma gitme yolunu tercih ederek ölçülü bir yaklaşım sergiliyor. İkinci çeyrek işe alım planlarının en yüksek olduğu ülkeler arasında Hindistan, Japonya, Tayvan, Kolombiya ve Guatemela yer alırken, Breizlya, İtalya ve Türkiye en düşük işe alım planlarına işaret ediyor.

Avrupa, Ortadoğu ve Afrika (EMEA) bölgesinde 24 ülkenin 22 ‘sinde işe alım yapılacağı tahmin ediliyor. İşe alım planları geçen yılın aynı çeyreğine göre beş ülkede güçlenirken, 11 ülkede zayıflıyor. Geçen yıla göre bir karşılaştırma yapıldığında ise altı ülkede istihdam rakamlarının artması, 13 ülkede ise düşmesi bekleniyor. EMEA bölgesinde ilk kez olarak Bulgaristam en iyimser işe alım planı bildiriyor. Buna karşın Fransa’daki işverenler hem en düşük işe alım planları hee de EMEA bölgesindeki tek negatif tahminleri yapıyorlar.

Rapor boyunca kullanılan “Net İstihdam Görünümü” ifadesi, toplam istihdamda artış öngören işverenlerin yüzdesinden, önümüzdeki çeyrekte iş yerlerinde istihdam düşüşü̈ bekleyen işverenlerin yüzdesi çıkarılarak hesaplanmıştır. 2016 yılı 3. çeyreği istihdam piyasası beklentilerini ortaya koyacak bir sonraki Manpower İstihdama Genel Bakış Araştırması 14 Haziran 2016 tarihinde yayınlanacaktır.