30 ÜLKEYE NAZAR BONCUĞU

TURİZMİN SESİ

---

İzmir Ticaret Odası (İZTO) Yönetim Kurulu Üyesi, Karat Takı ve Mücevherat Sanayi Ticaret AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Necmi Çalışkan, ABD, Yunanistan, Norveç, Almanya, Finlandiya, Meksika, Irak, Ukrayna, Venezuela, Rusya, İsrail, Mısır, Hırvatistan, Hollanda, İspanya'nın aralarında bulunduğu 30 ülkeye "nazar boncuğu" ve nazar boncuğu motifli ürünler ihraç ettiklerini belirtti. Anadolu kültüründe ayrı bir yere sahip olan nazar boncuğunun esas üretim yerinin Ege Bölgesi olduğunu ifade eden Çalışkan, İzmir'in "uğur getiren" "kem gözlerden koruduğuna inanılan" bu tılsım sayesinde marka kent olabileceğini söyledi.

Çalışkan, "Her kültürde bilinmeyene karşı korunma materyalleri bulunmaktadır. İngiltere'de at nalı, Mısır'da karaböcek tılsımın simgesidir. Anadolu'da da 3 bin 500 yıldır, yaşamın her alanında uğur getirmesi, kem gözlerden korunması inancıyla nazar boncuğu üretilmiş ve takılmıştır. İzmir ile özdeşleşmiş nazar boncuğu ev, iş yerlerinin korunması, hayır uğur getirmesi, çocuklara nazar değmemesi için arabalara ve giysilere takılır. Biz kentimizin bu özel ürününün hatıra eşyası, aksesuar, mobilya ve tekstil ile birleştirdik.

Turizm bölgelerinde nazar boncuğu ve aksesuarlarının olduğu 10 milyon adet ürünü satmaktayız. Türkiye'deki tüm üreticileri, nazar boncuğundan yıllık 80-100 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiriyor. Şu anda 80-100 milyon dolar civarında seyreden pazar, doğru girişimlerin yapılmasıyla birkaç milyar dolara çıkar." Çalışkan, son 4-5 yıldır özellikle Yunanistan'dan yoğun talep aldıklarını, bu ülkede kurdukları şirket aracılığıyla adalar da dahil 750 noktada, nazar boncuklu ürünlerin satışını gerçekleştirdiklerini anlattı.

Çalışkan, "Yunanistan'da geçtiğimiz günlerde düzenlenen 3 bin 500 firmanın katıldığı Turizm fuarında, yaklaşık 500 stantta Anadolu'nun nazar boncuğu satışı yapıldı. Bu İzmir açısından son derece sevindirici bir tanıtımdır. Kemalpaşa ve Menderes Görece'de 100'e yakın nazar boncuğu ustası bulunmaktadır. Bunların el emeği, göz nuru eserlere biz çeşitli çizimlerle, tasarımlarla destek oluyoruz. Türkiye turizm ülkesi, geçen yıl 26 milyon insan Anadolu'ya gelmiş.

15 milyon Türk de çeşitli ülkelerin yurt dışı turlarına katılmış. Ülkemize gelen ve ülkemizden yurt dışına gidenler o kültürün, o yörenin ürünlerini hediye almak, saklamak ister. Biz bu konuda nazar boncuğuyla İzmir'i marka şehir yapmak istiyoruz. Dünyanın 30'ya yakın ülkesi de nazardan korunmak inancıyla bizden sürekli mavi göz boncuğu talebinde bulunuyor. Nazar boncuğu milyar dolarlık bir pazar, sektör haline gelebilir. Ülkemizdeki işsizliğe çözüm olduğu gibi Türkiye'nin tanıtımına da önemli katkı yapar."

Nazar boncuğu çamur ocaklarda, çam odunun yakılması, camın bin-bin 200 derecede "macun haline" gelmesiyle yapılıyor. Kor halindeki cam, kırmızıdan laciverte dönüşürken, üzerine sırasıyla ocaktan alınan beyaz, sarı ve lacivert noktalar yerleştiriliyor. İnsanlık tarihi boyunca, her kültürde ve dinsel inançta göz figürü, kötülükleri savan güçlü bir tılsım olarak kabul ediliyor. Bu figüre, Musevi, Hristiyan ve İslam kültürlerinin yanı sıra, Budist ve Hindu toplumlarda da rastlanıyor. Bu ortak gelenek Anadolu'nun 3 bin 500 yıl öncesine dayanan cam sanatında yeni bir kimlik kazandı.

Türkiye'de farklı çeşitlerde nazar boncukları kullanılırken, örneğin İzmir'in Menderes ilçesi Görece beldesiyle Kemalpaşa ilçesindeki ocaklarda üretilen "nazar boncukları" genellikle ev, iş yeri ve çocuk arabalarıyla çocuklara giysilerine asılıyor. Yörükler "Dilgöz" adını verdikleri deve boncuğunu çocuklarına, develerine ve kemerlerine takıyorlar. Aynı boncuğa, Karadeniz'de "Yılan Başı", Gaziantep'te "İt Boncuğu" deniliyor.